Już dziś zdarza się, że pozycja polskich firm w zagranicznych łańcuchach dostaw słabnie, ponieważ nie znają swojej emisyjności i nie mają planu dekarbonizacji. Im szybciej polscy przedsiębiorcy zrozumieją, że tylko proaktywne działanie pomoże osiągnąć odpowiedni poziom konkurencyjności, tym więcej w tym procesie zyskają – mówi w rozmowie z ESG Trends Łukasz Dobrowolski, dyrektor ds. Strategii klimatycznych i rynku energii w Fundacji Climate Strategies Poland.
Climate Strategies Poland kilka tygodni temu wydał raport dotyczący dekarbonizacji w polskich firmach. Czy, zbierając dane do raportu, udało się ustalić w jakim punkcie znajduje się dziś polski biznes i na ile skutecznie polskie firmy raportują swoje działania?
Łukasz Dobrowolski: Już dwa lata temu, w pierwszym raporcie Fundacji, zwracaliśmy uwagę polskiego biznesu na kluczową, a mało wówczas rozumianą kwestię konkurencyjności klimatycznej. W obszernej publikacji pt. Lepiej późno niż później. Redukcja śladu węglowego a konkurencyjność klimatyczna polskich firm postawiliśmy tezę, że względne zacofanie polskich firm i gospodarki w zarządzaniu klimatycznym może mieć istotny negatywny wpływ na ich konkurencyjność, a także na konkurencyjność polskiej gospodarki jako całości. Rzeczywistość polskich firm, zwłaszcza tych, w łańcuchach dostaw pokazała, że prognozy Fundacji okazały się trafne.
Dziś, mimo pewnego postępu w tym zakresie oraz wzrostu zainteresowania firm tematem ESG, obserwujemy stale rosnącą lukę w zakresie zarządzania klimatycznego i realnej dekarbonizacji polskich firm względem zagranicznych partnerów i konkurentów. Polscy przedsiębiorcy czekają na rozwiązania systemowe, tymczasem realna zmiana wymaga proaktywnego przygotowania na warunki konkurencyjne i jest możliwa tylko dzięki zaplanowaniu i wdrożeniu rzeczywistej dekarbonizacji firmy.
Niemniej jednak, widzimy zmianę. Wyraźny jest przykładowo, wzrost zainteresowania wokół tematu liczenia śladu węglowego. Cieszymy się, że na nasze webinaria nt. bezpłatnego kalkulatora śladu węglowego dla MSP przychodzą setki firm, a w premierze najnowszego raportu udział wzięło ponad 700 przedsiębiorstw. Rośnie liczba firm z policzonym Zakresem 1 i 2. Część z nich robi to samodzielnie, np. z pomocą naszego bezpłatnego kalkulatora śladu węglowego dla sektora MŚP.
Generalnie stoimy jednak na stanowisku, że liczenie i raportowanie to dopiero pierwszy krok na drodze obniżania emisji. Samo w sobie nie przekłada się na redukcję emisji ani konkurencyjność klimatyczną firm. Kluczowe jest wyciąganie wniosków z raportów ESG, tworzenie strategii redukcji oraz realne dekarbonizowanie firm. Obszernie temat ten opisujemy w najnowszym raporcie, który można pobrać ze strony Fundacji.
Jakie są kluczowe wyzwania związane z dekarbonizacją firm w Polsce? Co jest główną bolączką?
Kluczowe jest przechodzenie od deklaracji do realnego działania. Jeśli chodzi o wyzwania systemowe, których w Polsce nie brakuje, to najpoważniejszym problemem jest najwyższy w Europie ślad węglowy sektora energetycznego, z transformacją zakładającą najdłuższe na kontynencie wykorzystanie węgla jako źródła energii. Wiele firm nadal wykorzystuje go m.in. na potrzeby własnych elektrociepłowni zakładowych. Odsetek inwestycji we własne odnawialne źródła energii rośnie, ale nadal jest stosunkowo niewielki.
Co konkretnie biznes powinien robić w zakresie realnej redukcji śladu węglowego firmy i jak należy się do tego zabrać?
Na te pytania odpowiada wspomniany wcześniej, nasz najnowszy raport: Samo raportowanie nie ochroni klimatu. Dekarbonizacja firmy – konkurencyjność klimatyczna 2.0, który bezpłatnie pobrać można ze strony Fundacji. Specjalnie z myślą o przedsiębiorcach przygotowaliśmy “mapę drogową” dekarbonizacji. W naszych rekomendacjach zwracamy szczególną uwagę na konieczności koncentracji na kluczowych obszarach emisji oraz priorytetyzacji działań pod kątem ich rzeczywistego wpływu na obniżenie emisyjności. Podnosimy również temat znaczenia odpowiedniego pozycjonowania tematu śladu węglowego i strategii dekarbonizacji w firmie, najlepiej blisko pionów biznesowych, a także budowania kompetencji wewnętrznych w tym zakresie. Nawet jeśli proces dekarbonizacji wspierany jest przez firmę zewnętrzną, ważna jest zdolność do samodzielnego policzenia i zarządzania emisjami w przyszłości.
Jakie sektory w Polsce są najbardziej narażone na zmiany związane z dekarbonizacją? Które branże są najlepiej przygotowane do wyzwania jakim jest dekarbonizacja?
Siłą rzeczy, transformacja energetyczna stanowi największe wyzwanie dla wysokoemisyjnego przemysłu. W naszym raporcie analizujemy raportowanie środowiskowe 11 branży, w tym bankowej, motoryzacyjnej, spożywczej, kosmetycznej, detalicznej, IT i przemysłowej. Ta ostatnia mierzy się z największymi wyzwaniami, obserwujemy w tym obszarze rosnącą przepaść pomiędzy polskimi firmami a międzynarodowymi spółkami. Dziś, kiedy polskie firmy przemysłowe nieśmiało robią pierwsze kroki na drodze dekarbonizacji, ich międzynarodowe odpowiedniki wdrażają już odważne strategie klimatyczne.
Warto w tym miejscu zwrócić uwagę, że wysokoemisyjny model biznesowy i wynikające z niego trudności w procesie transformacji, nie zwalniają firm z konieczności podejmowania pilnych działań. Wręcz przeciwnie – jeszcze bardziej zobowiązują je do aktywnego zarządzania wpływem na klimat. Firmy te są bowiem szczególnie narażone na utratę konkurencyjności.
W jaki sposób dekarbonizacja wpływa na konkurencyjność firm na rynku? Jakie są korzyści ekonomiczne dla firm wdrażających strategie dekarbonizacji?
Zmiana klimatu to największe wyzwanie, przed jakim stoi dziś ludzkość. Jak pokazują badania, odpowiedzialność za ten stan rzeczy ponosi w głównej mierze biznes, który odpowiada za ponad 70 proc. emisji. Tylko poprzez wspólne, natychmiastowe, często niewygodne dla nas zmiany i ograniczenia, możemy zatrzymać lub przynajmniej wyhamować zmianę klimatu i jej konsekwencje. O tym właśnie jest dekarbonizacja, czyli proces redukcji śladu węglowego, polegający na ograniczaniu emisji dwutlenku węgla i innych gazów cieplarnianych do atmosfery. Jej celem jest ograniczenie negatywnego wpływu na środowisko poprzez zastępowanie tradycyjnych, wysokoemisyjnych technologii i praktyk, bardziej zrównoważonymi.
Dekarbonizacja oznacza dla firmy często konieczność zmiany sposobu myślenia a nawet modelu biznesowego. Stanowi jednak odpowiedź na coraz liczniejsze i bardziej wymagające regulacje (szczególnie te unijne, m.in dyrektywę CSRD), a także oczekiwania partnerów biznesowych i klientów. Krajowa Izba Gospodarcza szacuje, że w latach 2025-2026 pojawi się ponad 99 tysięcy zapytań o dane ESG między partnerami w łańcuchach dostaw. Wśród tych danych będą oczywiście te dotyczące śladu węglowego i wpływu firmy na klimat.
Warto zatem dekarbonizację postrzegać nie jako trudny obowiązek, ale przede wszystkim jako szansę. Pracując nad strategiami dekarbonizacji z naszymi klientami, widzimy bezpośrednie korzyści płynące z tego procesu, przede wszystkim długofalowe oszczędności finansowe, zwiększenie efektywności operacyjnej, pobudzanie w zakresie innowacji, a także budowanie reputacji firmy odpowiedzialnej społecznie wśród inwestorów, a także klientów i pracowników.
Jakie są rekomendacje CSP dla firm, które chcą przyspieszyć proces dekarbonizacji swojej działalności? Jakie są formy wsparcia dla firm w procesie dekarbonizacji?
Przede wszystkim należy jak najszybciej opracować strategię redukcji emisji w Zakresie 1 i 2, która pozwoli zminimalizować emisje do 2030 roku, bez oglądania się na działania ze strony państwa. Już dziś zdarza się, że słabnie pozycja polskich firm w zagranicznych łańcuchach dostaw, ponieważ nie znają swojej emisyjności i nie mają planu dekarbonizacji. Im szybciej polscy przedsiębiorcy zrozumieją, że tylko proaktywne działanie pomoże osiągnąć odpowiedni poziom konkurencyjności, tym więcej w tym procesie zyskają.
Łukasz Dobrowolski, dyrektor ds. Strategii klimatycznych i rynku energii w Fundacji Climate Strategies Poland. Ekspert z dużym doświadczeniem w branży energetycznej. Przez ostatnią dekadę aktywnie działał jako inwestor i przedsiębiorca w branży energetyki odnawialnej, współpracując z klientami indywidualnymi, małymi i średnimi przedsiębiorstwami oraz lokalnymi samorządami. Wcześniej, podczas swojej pracy jako konsultant i młodszy partner w McKinsey & Company Łukasz, uczestniczył w projektach doradczych dla największych polskich i międzynarodowych korporacji. Pełnił też m.in funkcję Dyrektora Zarządzającego w Polkomtel S.A.
Rozmowa: ESG Trends
Comments 1