Wolontariat pracowniczy co to jest? Jego definicje mogą być różne, ale ogólnie rzecz biorąc, wolontariat pracowniczy jest jednym z elementów ESG. Odnosi się do społecznej strony zrównoważonego rozwoju.
To inicjatywa, w ramach której pracownicy danej firmy dobrowolnie angażują się w działalność charytatywną lub społeczną na rzecz organizacji pozarządowych, społeczności lokalnych lub innych instytucji. Często takie zaangażowanie odbywa się w ramach czasu pracy pracownika i jest wspierane przez przedsiębiorcę.
Wolontariat pracowniczy definicja
Wolontariat pracowniczy definicja: działanie polegające na podejmowaniu i wspieraniu przez przedsiębiorcę działalności charytatywnej. Aktywność ta jest realizowana w ramach strategii „społecznej odpowiedzialności biznesu” (z ang. Corporate Social Responsibility – CSR) i stanowi element społecznego zaangażowania biznesu. Wolontariat pracowniczy w praktyce oznacza, że pracownicy organizacji wykorzystując swoje umiejętności, wykonują określone zadania nieodpłatnie. A zatem pracownik – wolontariusz – ochotniczo i bez wynagrodzenia wykonuje różnego rodzaju prace poza swoimi obowiązkami pracowniczymi.
Przy czym warto podkreślić tu słowo dobrowolność, gdyż pracownik nie może zostać zmuszany np. przez pracodawcę czy inne podmioty do wykonywania zadań związanych z wolontariatem pracowniczym. Pod ogólnym hasłem „wolontariat pracowniczy cechy” można wymienić zatem takie główne wspólne dla tych działań cechy, jak: dobroczynność, bezinteresowność, dobrowolność, użyteczność czy odpowiedzialność.
Jakie korzyści niesie wolontariat pracowniczy?
Korzyści, jakie przynosi wolontariat pracowniczy firmy należy rozpatrywać w oparciu o kilka aspektów. Przede wszystkim można je podzielić na korzyści dla pracodawcy, pracownika i oczywiście dla społeczności, dla której podejmuje się takie działania. W zależności od tego, na którą z grup spojrzymy, te korzyści będą różne. Wspólnym mianownikiem wolontariatu pracowniczego jest to, że w naturalny sposób łączy korzyści społeczne z korzyściami dla pracodawców, pracowników, a także partnerów, którymi mogą być organizacje pozarządowe czy samorządy lokalne.
Korzyści dla społeczeństwa
Wolontariat może wpływać na budowanie silniejszych i bardziej zintegrowanych społeczności. Wspólne jednoczenie się wokół jakiejś sprawy czy inicjatywy ma za zadanie budować relacje pomiędzy wolontariuszami a społecznością, dla której podejmuje się działania. W zależności od tego, jaki charakter mają te działania i jaki zakres obejmują, mogą:
- Wpływać na wzmocnienie więzi społecznych,
- Realnie poprawiać jakość życia danej społeczności,
- Rozwijać lokalną infrastrukturę,
- Aktywizować,
- Edukować i podnosić świadomość społeczną,
- Wspierać (np. finansowo) osoby potrzebujące i wiele innych
Korzyści dla pracowników
Z badania (klik) przeprowadzonego w 2023 roku przez Szlachetną Paczkę – fundacja i jeden z największych programów społecznych w Polsce – wynika, że Polacy mają świadomość korzyści, jakie płyną z udziału w wolontariacie. 48 proc. badanych uważa, że wpis o wolontariacie w CV zwiększa szanse na rynku pracy, a 86 proc. jest zdania, że wolontariat pomaga nabrać doświadczenia i kompetencji. 86 proc. uważa również, że bycie wolontariuszem to powód do dumy.
Najważniejsze, co pracownikowi daje wolontariat, to:
- Poczucie wpływu na otoczenie,
- Zdobywanie nowych doświadczeń, wyrwanie z rutyny firmowej
- Satysfakcję z pracy w firmie wrażliwej na potrzeby społeczne,
- Rozwijanie kompetencji przydatnych w życiu i w pracy zawodowej,
- Nawiązywanie nowych kontaktów,
- Samorealizacja, rozwijanie pasji i zainteresowań
Korzyści dla pracodawcy
Wolontariat pracowniczy, poza ciekawym sposobem na zaangażowanie się w społeczność, to także skuteczna strategia dla przedsiębiorców, by o ich działalności gospodarczej mówiło się nie tylko w kontekście osiągania wyników finansowych. Pracodawca dzięki takim działaniom może zbudować pozytywny wizerunek firmy, umocnić swoją reputację wśród kontrahentów oraz partnerów biznesowych i zbudować lojalność wśród pracowników.
Na liście najważniejszych korzyści dla pracodawcy znajdują się:
- Budowanie współpracy z lokalnymi przedsiębiorcami,
- Pozytywny wizerunek firmy wśród partnerów i klientów,
- Umacnianie reputacji i zaufania wśród kontrahentów, pracowników i partnerów interesu,
- Budowanie lojalność wobec pracodawcy,
- Budowanie pozytywnych skojarzeń z marką przedsiębiorstwa,
- Budowanie zespołu – motywacji i zaangażowania pracowników,
- Budowanie kapitału społecznego w firmie
Wszystkie te aspekty w efekcie ułatwiają pozyskanie i zatrzymanie wartościowych pracowników, a także pozwalają na odkrywanie w nich liderów i sprawnych organizatorów. Podkreślają także bezkonfliktowe funkcjonowanie firmy w otoczeniu.
Jak wygląda wolontariat pracowniczy w praktyce?
Wolontariat pracowniczy w praktyce może przybierać wiele różnorodnych form. Najczęściej są to akcje zbierania środków finansowych na jakiś określony cel, ale także działania w domach opieki, remonty szkół bądź schronisk czy innych budynków użyteczności publicznej, akcje edukacyjne dla młodzieży bądź akcje porządkowe w okolicy. W ramach wolontariatu firmy mogą także Pomysłów na zorganizowanie takich działań może być wiele, ale istotne jest, by wpisywały się w działalność przedsiębiorstwa i w najlepszy sposób wykorzystywały umiejętności i chęci zaangażowanych w akcję pracowników.
Wolontariat pracowniczy, przykłady:
- Pomoc w lokalnych organizacjach charytatywnych i społecznych – np. w domach pomocy społecznej, hospicjach, szpitalach,
- Akcje ekologiczne – np. sprzątanie parków, plaż czy lasów, sadzenie drzew,
- Warsztaty i szkolenia dla młodzieży – np. w szkołach, ośrodkach kultury i sportu,
- Organizowanie i udział w wydarzeniach społecznościowych – np. udział w organizacji lokalnych imprez, festiwali czy akcji charytatywnych,
- Budowanie infrastruktury społecznej – np. prace remontowe czy malowanie budynków użyteczności publicznej, takich jak szkoły, przedszkola czy ośrodki kulturalne,
- Zbiórki i akcje charytatywne – np. zbiórki darów, żywności czy odzieży dla potrzebujących
Wolontariat pracowniczy w polskich firmach to najczęściej akcje oferujące wsparcie lokalnych szkół, schronisk dla zwierząt bądź wspieranie młodych osób w rozwoju ich umiejętności czy wspieranie wydarzeń charytatywnych/sportowych.
Aby można było mówić o wolontariacie pracowniczym, konieczne jest wsparcie pracodawcy w działania wolontaryjne. Wystarczy, by pracodawca objął swoim wsparciem przynajmniej jeden z obszarów, tj.:
- Czas – pracodawca umożliwia pracownikom realizację działań wolontariackich w ramach czasu pracy,
- Fundusze – kiedy pracodawca przeznacza do dyspozycji pracowników-wolontariuszy środki finansowe na realizację działań lub pokrywa koszty związane z organizacją i realizacją wolontariatu,
- Zasoby – kiedy pracodawca umożliwia dostęp do swoich materiałów i środków (niefinansowych) do realizacji działań, np. udostępnia samochody służbowe czy komputery.
Formy wolontariatu pracowniczego
Gdy wiadomo już, jakie ma wolontariat pracowniczy cechy, warto przyjrzeć się formom tego przedsięwzięcia. Znaczenie tu zaczynają zyskiwać kompetencje i możliwości pracownika, który zostanie zaangażowany do działania, a także zakres tych działań.
- Oddelegowania – w sytuacji, gdy pracownik zostaje oddelegowany do podjęcia określonych zadań,
- Wolontariat oparty na umiejętnościach – wolontariat kompetencyjny – w sytuacji, gdy pracownik wykorzystuje swoje umiejętności, nie tylko zawodowe, do działań na rzecz wolontariatu,
- Wolontariat osobisty – gdy działania nie są inicjowane przez pracodawcę, ale przez pracownika,
- Wolontariat zespołowy – gdy grupa wolontariuszy pracuje razem, aby osiągnąć określone korzyści dla społeczności,
- Zbiórki pracownicze – zbieranie funduszy lub darów rzeczowych,
- Mentoring – gdy firma doradza pro bono lub świadczy dane usługi,
- Aktywność w miejscu pracy – gdy aktywności realizowane są na rzecz społeczności, ale odbywają się w miejscu pracy
Kogo angażować w wolontariat pracowniczy?
W akapicie powyżej „wolontariat pracowniczy cechy” omówione zostały najważniejsze obszary związane z wolontariatem. Z jednej strony sugerują one, że wolontariuszem może zostać każdy, ale z drugiej wiemy już, że konieczne jest zachowanie pewnych warunków. Kogo zatem angażować w wolontariat pracowniczy? Wszystkich, którzy w ramach porozumienia zgodzą się dobrowolnie i nieodpłatnie wykonać daną pracę. Wolontariusz – jak mówi ustawa – „to osoba fizyczna, która ochotniczo i bez wynagrodzenia wykonuje świadczenia na zasadach określonych w ustawie;
Pracownicy z różnych dziedzin
Działalność wolontariacka może być dostosowana do umiejętności i specjalizacji pracowników. Na przykład, jeśli firma ma ekspertów IT, mogą oni oferować pomoc w projekcie informatycznym dla organizacji charytatywnej.
Liderzy zespołów
Liderzy mogą być zachęcani do organizowania wydarzeń charytatywnych lub mobilizowania swoich zespołów do udziału w wolontariacie. Ich rola, zwłaszcza gdy mowa np. o kadrze menadżerskiej posiadającej doświadczenie w zarządzaniu zespołami, może być znacznie szersza. Liderzy zespołów, którzy znają mocne strony swoich zespołów, mogą skutecznie kierować działaniami wolontariatu pracowniczego firmy i organizować pracę w grupie.
Młodzi pracownicy
Wolontariat daje wiele korzyści także nowym w firmie pracownikom. Może to być doskonała okazja do ich zaangażowania się w społeczność, poszerzenia umiejętności miękkich i zbudowania relacji z innymi pracownikami.
Specjalne zespoły wolontariackie
Firma może utworzyć specjalne zespoły wolontariackie skupiające się na określonych projektach lub akcjach, gdzie pracownicy o podobnych zainteresowaniach mogą pracować razem.
Cała społeczność pracownicza
Wolontariat może być także zachętą do budowania więzi między wszystkimi poziomami zatrudnienia, ponieważ wszyscy wspólnie angażują się w cele społeczne. Satysfakcja, którą daje wolontariat skutecznie buduje zespoły pracownicze. Organizowanie się wokół wspólnego celu, który przynosi korzyści innym, jest formą integracji zespołu w szczytnym celu.
Wolontariat pracowniczy w polskich firmach – podstawy prawne
Niestety, wolontariat pracowniczy nie jest wprost uregulowany przepisami prawa. Ogólne zasady i podstawy prawne opisujące ustawowy obszar do którego można zaliczyć w sposób formalny działania wolontariackie, omawia ustawa o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie. Ustawę wydano 24 kwietnia 2003 roku i opublikowano w Dzienniku Ustaw z 2003r, Nr 96, poz.873. Szczegóły rozporządzenia można sprawdzić TUTAJ.
Ogólnie obowiązujące przepisy prawa np. zawarte w kodeksie cywilnym czy kodeksie pracy pozwalają do wolontariatu pracowniczego zaliczyć także działania realizowane w oparciu o zapis ustawy o zasadach prowadzenia zbiórek publicznych (Dz. U. Dz.U. 2014 poz. 498).
Umowa z tytułu wolontariatu nie stanowi stosunku pracy, ale dokument ten powinien zostać podpisany w przypadku dłuższej współpracy. Umowa precyzuje też zakres zobowiązań których podejmuje się wolontariusz oraz zawiera kwestie związane z wydatkami, które wolontariusz poniósł w celu należytego wykonania świadczenia.
Wolontariat pracowniczy firmy – jak angażować pracowników?
Firma może oferować pracownikom określoną liczbę godzin pracy bądź dni wolne przeznaczone na aktywność wolontariacką w określonym okresie czasu. W niektórych przypadkach, firmy mogą oferować pracownikom wynagrodzenie za czas poświęcony na taką działalność bądź zapewniać dodatkowe świadczenia; pracownicy mogą otrzymać inne korzyści, takie jak bonusy, nagrody lub wyróżnienia za zaangażowanie się w wolontariat.
Rozliczenie wolontariatu pracowniczego może być elastyczne i zależeć od polityki firmy oraz rodzaju działań wolontariackich. Ważne jest, aby firma miała jasne zasady i procedury dotyczące wolontariatu pracowniczego, aby pracownicy wiedzieli, jak mogą się zaangażować i jakie korzyści mogą z tego czerpać.
Jak rozliczać koszty wolontariatu pracowniczego?
Istnieje kilka sposobów, w jaki firmy mogą pokrywać koszty związane z organizacją i realizacją wolontariatu pracowniczego:
Fundusze Firmowe
Firma może przeznaczyć część swojego budżetu na programy wolontariatu pracowniczego, w tym na organizację wydarzeń, zakup materiałów, czy pokrycie innych kosztów operacyjnych.
Współpraca z organizacjami pozarządowymi
Firma może nawiązać partnerskie relacje z organizacjami pozarządowymi lub fundacjami, które organizują akcje wolontariatu. Może to obejmować wsparcie finansowe lub materialne dla tych organizacji w ramach współpracy.
Sponsorowanie wydarzeń charytatywnych
Firma może sponsorować lub wspierać finansowo wydarzenia charytatywne organizowane przez inne instytucje lub organizacje.
Zaangażowanie partnerów biznesowych
Firmy mogą zachęcać swoich partnerów biznesowych, np. dostawców do wsparcia akcji wolontariatu poprzez finansowanie, przekazywanie środków, czy udostępnianie swoich zasobów.
Dedykowane budżety na programy społeczne
Niektóre firmy mają wydzielone budżety na programy społeczne, które obejmują inicjatywy wolontariackie. Zazwyczaj takie budżety ustalane są w ramach strategii społecznej odpowiedzialności biznesu (z ang. CSR – Corporate Social Responsibility).
red.
Comments 7