Ślad węglowy (z ang. Carbon footprint) to miara tego, ile dwutlenku węgla (CO2) emitujemy do atmosfery poprzez nasze działania. To pojęcie, którym określa się wpływ danej działalności, osoby czy kraju na zmianę klimatu.
Dotyczy emisji gazów cieplarnianych wyemitowanych podczas całego cyklu życia produktu, przedsiębiorstwa, państwa, organizacji, a także wydarzenia czy usługi.
Ślad węglowy definicja
Ślad węglowy, nazywany także emisją dwutlenku węgla (CO2), odnosi się do całkowitej ilości gazów cieplarnianych, głównie dwutlenku węgla, wyemitowanych bezpośrednio i pośrednio przez człowieka – organizację, produkt, wydarzenie lub usługę. Mierzy on wpływ danego produktu, działalności czy procesu na zmiany klimatyczne.
Pytając o to, czym jest ślad węglowy nie sposób pominąć terminu „gazy cieplarniane”, które są emitowane do atmosfery w wyniku każdej produkcji oraz konsumpcji towarów i usług. Do naturalnych gazów cieplarnianych zaliczają się dwutlenek węgla (CO2), metan i podtlenek azotu. A zatem, każdy zostawia ślad węglowy poprzez swoje działania (np. jadąc samochodem i spalając benzynę, podczas używania produktów czy prądu, latania, prania…). Słowem, wszystkie czynności, które wykonujemy codziennie, generują ślad węglowy. Kluczowym zatem pytaniem nie jest „co to ślad węglowy”, a jak obliczyć ślad węglowy i go zredukować.
Indywidualny ślad węglowy
Indywidualny ślad węglowy odnosi się do całkowitej ilości gazów cieplarnianych, wyemitowanych bezpośrednio i pośrednio przez jedną osobę w określonym czasie. To miara wpływu naszego codziennego życia, działań i konsumpcji na zmiany klimatyczne. Średnio jedna osoba generuje 10 ton śladu węglowego rocznie.
Ślad węglowy produktu
Ślad węglowy produktu to suma emisji gazów cieplarnianych wyemitowanych, aby wyprodukować T-shirt, posiłek czy telefon. Ilość ta będzie zależała od bardzo wielu wyborów np. dotyczących produkcji, od użytych w produkcji materiałów, ilości wody, energii itp.
Dlaczego ślad węglowy jest ważny?
Ślad węglowy jest ważny, ponieważ pokazuje, ile dwutlenku węgla emitujemy do atmosfery, co w efekcie przyczynia się do globalnego ocieplenia i zmian klimatycznych. Zrozumienie i zmniejszenie śladu węglowego ma na celu ochronę środowiska naturalnego i ograniczenie wyczerpywania zasobów.
Każda działalność człowieka bezpośrednio lub pośrednio wpływa na środowisko dlatego warto dowiedzieć się jak można temu zapobiegać w ochronie naszej planety. Zrozumienie i redukcja śladu węglowego to również wyraz odpowiedzialności społecznej.
Świadomość otoczenia w którym żyjemy, a przede wszystkim wiedza czym jest ślad węglowy i jak unikać wysokiej emisji, to cegiełka do budowy, która stymuluje zmiany kulturowe. Dlatego tak ważne jest, by rozszerzać i propagować wiedzę dotyczącą emisji CO2.
Co zostawia największy ślad węglowy?
Bezsprzecznie największy ślad węglowy zostawia produkcja i konsumpcja energii – w szczególności energii elektrycznej pozyskiwanej z paliw kopalnych, takich jak węgiel, gaz ziemny czy ropa naftowa. Według danych ONZ sektor energetyczny odpowiada za około 60 proc. globalnej emisji gazów cieplarnianych.
Dlatego tak ważna jest polityka w kierunku efektywnej energetycznie i niskowęglowej gospodarki. W zauważalny sposób zużycie paliw kopalnych może zastąpić korzystanie z rozproszonych źródeł energii. W prowadzonej przez decydentów polityce widać już szereg zmian w kierunku efektywnej energetycznie Polski.
A zatem co zostawia największy ślad węglowy?
- Używanie paliw kopalnych: spalanie węgla, ropy naftowej i gazu ziemnego w przemyśle, transporcie i w domach jest głównym źródłem emisji dwutlenku węgla
- Transport: loty samolotem, jazda samochodem na benzynę oraz korzystanie z transportu publicznego opartego na paliwach kopalnych przyczyniają się do znaczącej emisji CO2
- Produkcja i konsumpcja mięsa: hodowla zwierząt, zwłaszcza bydła, jest jednym z głównych źródeł emisji gazów cieplarnianych, przede wszystkim ze względu na emisję metanu z żołądków bydła dlatego dieta mięsna także ma wpływ na środowisko
Jak obliczyć swój ślad węglowy?
Obliczenie swojego śladu węglowego może ułatwić kalkulator emisji. Z kalkulatora emisji co2 można skorzystać bezpłatnie wypełniając ankietę.
Na liście najczęstszych pytań, które w przybliżeniu mogą zweryfikować jaki jest nasz własny ślad węglowy, znajdują się m.in. pytania o nasz tryb życia – czym i jak często się przemieszczamy, jaką dietę stosujemy, jakie jest nasze podejście do opakowań, czy dokonujemy segregacji odpadów itp.
Kalkulator po analizie każdej z odpowiedzi daje wynik – ile ton co2 rocznie generujemy. Z badań wynika, że statystyczny Polak odpowiada za emisję 8 ton CO2 rocznie.
The Greenhouse Gas Protocol
Tym, jak obliczyć ślad węglowy coraz częściej, by utrzymać przewagę konkurencyjną, są zainteresowane przedsiębiorstwa. Greenhouse Gas Protocol (GHG Protocol) to najbardziej znany i globalnie uznany standard do liczenia śladu węglowego dla przedsiębiorstw. GHG zawiera wytyczne dot. obliczenia śladu węglowego firmy, w różnych zakresach określanych mianem Scope 1, 2 i 3.
– Scope 1 – to bezpośrednie emisje, które wynikają ze spalania paliw kopalnych przez samą firmę bądź powstają podczas procesów technologicznych i produkcyjnych,
– Scope 2 – dotyczy emisji pośrednich, które powstają w wyniku wytwarzania energii elektrycznej i cieplnej
– Scope 3 – uwzględnia cały łańcuch wartości firmy – jest najbardziej złożony i najtrudniejszy do zmierzenia
Po co obliczać ślad węglowy?
Obliczanie śladu węglowego jest kluczowe dla zrozumienia naszego wpływu na klimat. Im większa liczba ludzi będzie świadoma tego, jaki ślad generuje, tym łatwiej będzie można wdrożyć zmiany, które wpłyną na spadek ton dwutlenku węgla emitowanego do atmosfery.
Wraz ze wzrostem świadomości możemy przyspieszyć redukowanie emisji i umiejętnie korzystać z zasobów bez drastycznego wpływu na środowisko. W tym kontekście pojawia się także termin zerowy ślad węglowy, który jest stanem idealnym – prowadzi do ograniczenia emisji CO2 i zatrzymania niekorzystnych procesów, a nawet odwrócenie ich.
Firmy są zainteresowane tym, jak obliczyć swój ślad węglowy i przede wszystkim jak zmniejszyć ślad węglowy także z kilku innych konkretnych powodów – m.in. dlatego, że rynek niejako wymusza na nich te działania.
Branie udziału w przetargach
Jednym z powodów dla których coraz więcej przedsiębiorstw jest zainteresowanych tym, jak zmniejszyć swój ślad węglowy, są przetargi. By brać w nich udział nierzadko trzeba wykazać jakie firma ma podejście do zasobów i wpływu na środowisko oraz jakie postępy czyni w redukcji emisji.
Raportowanie do Carbon Disclosure Project
Ważnym powodem wyliczania śladu węglowego staje się także obowiązek raportowania do Carbon Disclosure Project (CDP). CDP to międzynarodowa organizacja not-for-profit, która zbiera i ujawniania dane o wpływie przedsiębiorstw, miast i regionów na środowisko. Informacja w rejestrze CDP, że dana firma nie ujawnia danych, jest źle widziana przez kontrahentów. Coraz większą uwagę na te kwestie zwraca także konsument.
Raporty społecznej odpowiedzialności biznesu
Skutecznie do obliczania śladu węglowego motywują także raporty społecznej odpowiedzialności biznesu (ang. Corporate Social Responsibility – CSR). Coraz więcej firm w swoich strategiach zrównoważonego rozwoju zakłada wyliczanie śladu węglowego, gdyż jest to jeden z ważniejszych obszarów a przy tym wiarygodnym i stosunkowo łatwo mierzalnym czynnikiem.
Respect Index
Transformacja firm w kierunku zrównoważonego rozwoju jest wspierana także przez Respect Index – to indeks najbardziej odpowiedzialnych społecznie spółek Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie. Obejmuje polskie i zagraniczne spółki z Głównego Rynku GPW, działające zgodnie z najlepszymi standardami zarządzania w zakresie ładu korporacyjnego, informacyjnego i relacji z inwestorami.
Jak zmniejszyć ślad węglowy?
W firmach redukcja śladu węglowego może być realizowana poprzez wprowadzenie działań związanych z efektywnością energetyczną, zarządzaniem odpadami czy modyfikacją procesów produkcyjnych. Takich obszarów oczywiście może być znacznie więcej. Ważne, by firmy były świadome przede wszystkim tego, z jakich źródeł energii korzystają i co mogą zrobić, by odnotować niższy ślad węglowy. Nie bez znaczenia jest także edukowanie pracowników, współpraca z kontrahentami czy szereg prostych i działań, które można wdrożyć w firmie, by zmniejszyć ślad węglowy w wielu obszarach działalności firmy.
Jak ograniczyć ślad węglowy w przypadku żywności?
Ograniczyć ślad węglowy w obszarze żywności mogą takie decyzje, jak:
- Jedzenie produktów lokalnych i sezonowych, które nie są sprowadzane z drugiego końca świata
- Ograniczenie jedzenie mięsa, zwłaszcza wołowiny,
- Wybieranie produktów ze sprawdzonych, certyfikowanych źródeł np. ryb pochodzących ze zrównoważonego rybołówstwa,
- Korzystanie podczas zakupów z toreb wielokrotnego użytku,
- Uniknie marnotrawienia żywności
Jak zmniejszyć swój ślad węglowy w przypadku transportu?
Jak ograniczyć ślad węglowy w przypadku transportu
- Korzystając z transportu publicznego, wybór roweru zamiast samochodu,
- Ograniczając jazdę samochodem, bądź korzystając z elektromobilności – ślad węglowy aut elektrycznych jest mniejszy
- Wybierając transport pociągiem zamiast samolotem
Zmniejszanie śladu węglowego na produktach odzieżowych
- Dbanie o ubrania,
- Racjonalne zakupy, korzystanie z wypożyczalni, naprawa,
- Kupowanie ubrań wyprodukowanych w sposób odpowiedzialny, np. z materiałów pochodzących z recyklingu lub posiadających oznakowanie ekologiczne
Kalkulator śladu węglowego
Gdzie i jak obliczyć ślad węglowy? Takich miejsc w sieci jest sporo. Na hasło „ślad węglowy kalkulator ” dostajemy szereg często nawet bezpłatnych ofert.
Swoje kalkulatory mają m.in.
Organizacja Narodów Zjednoczonych https://offset.climateneutralnow.org/footprintcalc
WWF https://footprint.wwf.org.uk/#
Amerykańska Agencja ds. Środowiska (EPA) https://www3.epa.gov/carbon-footprint-calculator/
BNP Paribas i Envirly https://www.envirly.pl/slad-weglowy-organizacji
red.
Comments 3