Recykling to, najprościej mówiąc, powtórne użycie. Polega na ponownym wykorzystaniu odpadów do wytworzenia nowego produktu.
Co to jest recykling?
Recykling definiowany jest jako powrót do obiegu i metoda gospodarowania odpadami. Celem recyklingu jest zmniejszenie ilości odpadów, a tym samym zredukowanie negatywnego wpływu na środowisko. Recyklingowi mogą być poddawane różnego rodzaju materiały. Najczęściej są to: szkło, papier, tworzywa sztuczne, tekstylia czy metal.
Recykling papieru
Karton i papier zalicza się do materiałów często poddawanych recyklingowi. Proces przetwarzania papieru jest jednak dosyć skomplikowany i wymaga zastosowania specjalnej technologii. Papier można poddawać recyklingowi nawet 6 razy, a sam proces pochłania mniej energii, niż wytworzenie nowego papieru. Z papieru z recyklingu wytwarza się na przykład nowe opakowania na jajka, filtry do kawy czy papier biurowy bądź toaletowy.
Recykling szkła
Recykling szkła polega na rozdrobnieniu odpadów szklanych – przygotowanie tzw. stłuczki szklanej, oczyszczeniu oraz ponownym wytopieniu w wysokiej temperaturze. Stłuczka szklana jest przetapiana w hutach szkła i gotowa do wytworzenia zupełnie nowych produktów np. takich jak szklane opakowania.
Recykling plastiku
Proces recyklingu plastiku polega na przerobieniu go na granulat lub recyklat, który ponownie się przetapia i wykorzystuje przy produkcji nowych rzeczy. W przypadku, gdy z recyklatu powstają produkty o większej wartości niż przedmiot pierwotny mówimy o upcyklingu. Natomiast w przypadku z gdy z recyklowanego plastiku powstają produkty o niższej wartości mówimy o downcyklingu.
Jaki jest cel recyklingu?
Celem recyklingu jest redukcja odpadów, a szerzej ochrona środowiska poprzez zmniejszenie wykorzystania surowców i zasobów naturalnych. Ponowne wykorzystanie odpadów pozwala także zaoszczędzić prąd czy wodę. Recykling ogranicza więc emisję gazów cieplarnianych. Ponowne użycie surowców, nierzadko cennych materiałów, które podlegają recyklingowi wspiera ochronę środowiska i ideę zrównoważonego rozwoju.
Jakie materiały podlegają recyklingowi?
Materiały, które w pierwszej kolejności wymienia się jako te, które podlegają recyklingowi to: papier, szkło, metale, plastik czy tekstylia. Nieco rzadziej mówi się o recyklingu odpadów drewnianych czy przetwarzaniu elektroniki czy opakowań wielomateriałowych, które dzięki nowoczesnym technologiom przetwarzania także mogą być ponownie wykorzystane. W całym procesie kluczowa jest świadomość ekologiczna społeczeństwa i efektywna segregacja.
Jakie odpady nie nadają się do recyklingu?
Recykling odpadów nie zawsze jest prosty i skuteczny. Niestety mamy wiele materiałów, które trudno ponownie wykorzystać bądź ich przetworzenie jest tak kosztowne np. ze względu na wysokie zużycie energii, że nie spina się ekonomicznie.
Co zatem nie podlega recyklingowi? Na tej liście znajdują się przede wszystkim opakowania wielomateriałowe, wiele tzw. e-odpadów czyli sprzętów elektronicznych i urządzeń, które zawierają wiele różnych materiałów, w tym metale ciężkie, tworzywa sztuczne, szkło, odpady niebezpieczne i substancje toksyczne, co sprawia, że ich recykling jest skomplikowany i kosztowny.
Do kłopotliwych odpadów zalicza się także tekstylia syntetyczne czyli ubrania i materiały wykonane z mieszanek włókien syntetycznych (np. poliester z bawełną). Takie materiały są trudne do recyklingu, ponieważ separacja włókien jest skomplikowana i często nieopłacalna. Nie jest łatwy także proces przetwarzania odpadów biologicznych zawierających toksyny oraz niestety niektórych plastików.
Typy recyklingu
Recykling można podzielić na kilka kategorii w zależności od rodzaju odpadów i specyfiki obróbki materiałów. Najczęściej wymienia się takie rodzaje recyklingu, jak: recykling surowcowy, chemiczny bądź organiczny.
Recykling surowcowy
Recykling surowcowy polega na odzyskiwaniu surowców użytych do produkcji danego wyrobu. Odpady zostają ponownie wykorzystane do wytworzenia innych produktów tego samego rodzaju np. nowych opakowań plastikowych.
Recykling chemiczny
W recyklingu chemicznym wykorzystuje się zaawansowane technologie, aby rozłożyć skomplikowane struktury chemiczne produktów na ich podstawowe składniki.
Recykling organiczny
Recykling organiczny inaczej kompostowanie, to obróbka tlenowa lub beztlenowa odpadów biodegradowalnych, które ulegają rozkładowi biologicznemu w kontrolowanych warunkach przy wykorzystaniu mikroorganizmów. Odpady biodegradowalne to śmieci, które podlegają naturalnemu procesowi rozkładu z udziałem mikroorganizmów, takich jak: bakterie, glony czy grzyby.
Recykling materiałowy
Recykling materiałowy polega na ponownym przetworzeniu odpadów w produkty o wartości użytkowej.
Recykling termiczny
Recykling termiczny – inaczej recykling energetyczny, gdyż polega na odzysku energii uzyskiwanej ze spalania odpadów.
Etapy recyklingu
Pierwszym krokiem w procesie recyklingu jest zbiórka odpadów. Odpady mogą być zbierane z wykorzystaniem różnych metod np. selektywnej zbiórki, czy zbiórki w punktach skupu surowców wtórnych. Kluczowe jest, aby społeczeństwo i przedsiębiorstwa miały świadomość czemu służy i czym jest segregacja śmieci. Odpady zmieszane dzieli się na odpowiednie kategorie: papier, szkło, metal, plastik, tekstylia i inne recyklingowalne materiały.
Zebrane odpady są transportowane do zakładów przetwarzania. Transport musi być efektywny, aby minimalizować koszty i emisje związane z przewozem odpadów. W zakładach odpady są dalej sortowane i przygotowywane do przetwarzania. Sortowanie i segregacja śmieci ma na celu oddzielenie materiałów pochodzących z różnych źródeł i nadających się do recyklingu od tych, które nie mogą być przetworzone. Proces ten może być wykonywany ręcznie lub mechanicznie z użyciem zaawansowanych technologii. Posegregowane odpady są czyszczone, co jest kluczowe dla jakości w wpływa na produkt końcowy recyklingu.
Czyste i posegregowane odpady trafiają do przetwórni. Plastik jest rozdrabniany i przetapiany w granulaty, papier jest rozwłókniany i przygotowywany do produkcji nowego papieru, a metal jest topiony i przekształcany w nowe produkty metalowe. Szkło jest kruszone i przetopione na nowe wyroby szklane. Przetwarzanie często obejmuje również rozdrabnianie materiałów na mniejsze kawałki, co ułatwia ich późniejsze przetworzenie.
Nowo wyprodukowane produkty trafiają na rynek, gdzie są przeznaczone do ponownego wykorzystania. Ważne jest, aby społeczeństwo było świadome korzyści płynących z recyklingu i wybierało produkty wykonane z recyklingowanych materiałów, co wspiera cały cykl recyklingu. Kluczowa jest zatem edukacja i uświadamianie społeczeństwa na temat korzyści recyklingu oraz poprawnej segregacji odpadów.
Różnica między recyklingiem a odzyskiem
Mówiąc o różnicach między recyklingiem a odzyskiem należy zauważyć, że w procesie recyklingu z odpadów zawsze powstaje nowy produkt, a odzysk umożliwia przekształcenie odpadu w inny jego rodzaj. Podsumowując, recykling odpadów zawsze jest odzyskiem, ale odzysk to nie zawsze recykling.
Produkty, które powstają dzięki recyklingowi
Przetworzone z odpadów surowce są wykorzystywane w procesie produkcyjnym nowych produktów. Przykładowo, z recyklingowanego papieru powstają nowe kartony i opakowania, z granulatu plastikowego produkowane są butelki i elementy wyposażenia, a z przetopionego metalu mogą być wytwarzane części samochodowe czy elementy konstrukcyjne. Przetwarzanie odpadów i ponowne wykorzystanie surowców wtórnych zmniejsza zapotrzebowanie na surowce naturalne i pierwotne i ogranicza emisję gazów cieplarnianych.
Podsumowując, recykling pozwala obniżać negatywny wpływ na środowisko poprzez zmniejszanie ilości odpadów, co przekłada się na lepszą jakość powietrza, wodę i glebę, oraz chroni dzikie życie poprzez ograniczanie degradacji siedlisk naturalnych.
